کتاب آموزش اسکرچ

فهرست مطالب

بخش ۱: آشنایی با اسکرچ

مقدمه‌ای بر برنامه‌نویسی بصری

اسکرچ چیست و چرا یادگیری آن مهم است؟

نصب و راه‌اندازی اسکرچ (آنلاین و آفلاین)

آشنایی با محیط کاربری اسکرچ

ساخت حساب کاربری در اسکرچ آنلاین

بخش ۲: مفاهیم پایه برنامه‌نویسی در اسکرچ

آشنایی با بلوک‌های برنامه‌نویسی

حرکت و کنترل شخصیت‌ها (اسپرایت‌ها)

کار با پس‌زمینه و تغییر آن در پروژه‌ها

مدیریت صداها و موسیقی در اسکرچ

متغیرها و کاربرد آنها در اسکرچ

بخش ۳: برنامه‌نویسی تعاملی در اسکرچ

شرط‌ها و تصمیم‌گیری در برنامه‌ها

حلقه‌ها و تکرار دستورات

رویدادها و تعامل با کاربر

توابع و بلوک‌های سفارشی

مدیریت پیام‌ها بین اسپرایت‌ها

بخش ۴: طراحی و ساخت بازی در اسکرچ

مبانی طراحی بازی در اسکرچ

ساخت بازی‌های ساده (مثل پینگ‌پنگ و مار و پله)

ایجاد بازی‌های پیشرفته‌تر (مثل ماجراجویی و مسابقه‌ای)

افزودن امتیازدهی و جدول رکوردها

نهایی‌سازی و تست بازی

بخش ۵: پروژه‌های خلاقانه و پیشرفته

ساخت انیمیشن‌های ساده و پیشرفته

ایجاد داستان‌های تعاملی و کمیک دیجیتالی

اتصال اسکرچ به سخت‌افزار (Arduino، Makey Makey)

کار با افزونه‌های اسکرچ برای قابلیت‌های بیشتر

ساخت پروژه‌های آموزشی و سرگرم‌کننده

بخش ۶: به اشتراک‌گذاری و توسعه مهارت‌ها

انتشار پروژه‌ها در جامعه اسکرچ

همکاری و مشارکت در پروژه‌های گروهی

نکات پیشرفته و ترفندهای حرفه‌ای اسکرچ

مقایسه اسکرچ با زبان‌های برنامه‌نویسی دیگر

مقدمه‌ای بر برنامه‌نویسی بصری

برنامه‌نویسی چیست؟

برنامه‌نویسی فرایند نوشتن دستوراتی است که کامپیوتر بتواند آن‌ها را اجرا کند. این دستورات معمولاً به یک زبان برنامه‌نویسی خاص نوشته می‌شوند و کامپیوتر را راهنمایی می‌کنند که چگونه یک وظیفه مشخص را انجام دهد. برنامه‌نویسی یکی از مهم‌ترین مهارت‌های دنیای دیجیتال امروز است و در ساخت بازی‌ها، اپلیکیشن‌ها، وب‌سایت‌ها و حتی هوش مصنوعی نقش اساسی دارد.

چالش‌های یادگیری برنامه‌نویسی متنی

بسیاری از زبان‌های برنامه‌نویسی مانند Python، Java و C++ به صورت متنی هستند و نیاز دارند که برنامه‌نویس دستورات را به‌طور دقیق تایپ کند. این روش ممکن است برای مبتدیان دشوار باشد، زیرا حتی یک اشتباه کوچک مانند جا انداختن یک علامت “؛” می‌تواند باعث ایجاد خطا در برنامه شود. به همین دلیل، یادگیری برنامه‌نویسی برای کودکان و افراد تازه‌کار می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.

برنامه‌نویسی بصری چیست؟

برنامه‌نویسی بصری (Visual Programming) یک روش ساده و جذاب برای یادگیری برنامه‌نویسی است که به جای نوشتن کدهای متنی، از بلوک‌های رنگی و گرافیکی برای ایجاد برنامه‌ها استفاده می‌کند. در این روش، کاربران می‌توانند با کشیدن و رها کردن (Drag & Drop) بلوک‌های مختلف، منطق برنامه خود را بسازند و نتیجه را به صورت تصویری مشاهده کنند.

مزایای برنامه‌نویسی بصری

سادگی در یادگیری – نیازی به حفظ دستورات پیچیده نیست و افراد می‌توانند به راحتی مفاهیم پایه را درک کنند.

کاهش خطاهای نحوی – به دلیل استفاده از بلوک‌های آماده، مشکلاتی مانند فراموش کردن نقطه‌ویرگول یا بسته نشدن پرانتزها وجود ندارد.

افزایش خلاقیت و درک مفاهیم منطقی – کاربران می‌توانند به‌صورت بصری ساختار برنامه خود را ببینند و آزمایش کنند.

ترغیب کودکان و نوجوانان به برنامه‌نویسی – به دلیل محیط کاربری جذاب، کودکان به یادگیری برنامه‌نویسی علاقه بیشتری نشان می‌دهند.

اسکرچ: محبوب‌ترین محیط برنامه‌نویسی بصری

یکی از شناخته‌شده‌ترین محیط‌های برنامه‌نویسی بصری، زبان اسکرچ (Scratch) است. اسکرچ توسط دانشگاه MIT طراحی شده و هدف آن آموزش مفاهیم برنامه‌نویسی به کودکان و مبتدیان به ساده‌ترین و جذاب‌ترین روش ممکن است. در اسکرچ، کاربران می‌توانند با اتصال بلوک‌های گرافیکی، داستان‌های تعاملی، انیمیشن‌ها، بازی‌ها و حتی پروژه‌های علمی بسازند.

نتیجه‌گیری

برنامه‌نویسی بصری یک روش ایده‌آل برای ورود به دنیای برنامه‌نویسی است. با استفاده از ابزارهایی مانند اسکرچ، یادگیری برنامه‌نویسی نه‌تنها آسان‌تر، بلکه سرگرم‌کننده‌تر می‌شود. در فصل‌های بعدی، به طور کامل با محیط اسکرچ آشنا خواهیم شد و یاد خواهیم گرفت که چگونه پروژه‌های خلاقانه بسازیم.

اسکرچ چیست و چرا یادگیری آن مهم است؟

۱. اسکرچ چیست؟

اسکرچ (Scratch) یک زبان برنامه‌نویسی بصری و تعاملی است که توسط گروه Lifelong Kindergarten در دانشگاه MIT طراحی شده است. این پلتفرم به کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان کمک می‌کند تا مفاهیم اولیه برنامه‌نویسی را بدون نیاز به نوشتن کد متنی یاد بگیرند.

در اسکرچ، کاربران می‌توانند با کشیدن و رها کردن بلوک‌های رنگی، داستان‌های تعاملی، بازی‌ها، انیمیشن‌ها و پروژه‌های خلاقانه ایجاد کنند. اسکرچ به دلیل رابط کاربری ساده و جذاب، یکی از محبوب‌ترین ابزارهای آموزش برنامه‌نویسی در مدارس و مؤسسات آموزشی سراسر جهان است.

۲. ویژگی‌های کلیدی اسکرچ

✅ محیط گرافیکی و کاربرپسند – نیازی به نوشتن کد نیست؛ همه چیز با بلوک‌های تصویری انجام می‌شود.

✅ یادگیری مفاهیم پایه برنامه‌نویسی – شامل متغیرها، حلقه‌ها، شرط‌ها، رویدادها و توابع به روشی بصری.

✅ ساخت بازی‌ها و انیمیشن‌های تعاملی – کاربران می‌توانند کاراکترهای متحرک و صداها را در پروژه‌های خود استفاده کنند.

✅ جامعه‌ی فعال و جهانی – میلیون‌ها کاربر در سراسر دنیا پروژه‌های خود را در سایت رسمی اسکرچ به اشتراک می‌گذارند.

✅ رایگان و در دسترس برای همه – می‌توان از اسکرچ به‌صورت آنلاین (Scratch Online) یا آفلاین (Scratch Offline Editor) استفاده کرد.

۳. چرا باید اسکرچ را یاد بگیریم؟

🎯 تقویت مهارت‌های حل مسئله – برنامه‌نویسی در اسکرچ به کودکان و مبتدیان کمک می‌کند تا منطق و تفکر الگوریتمی را یاد بگیرند.

🎨 افزایش خلاقیت – با ترکیب کاراکترها، صداها و کدها، کاربران می‌توانند داستان‌ها و بازی‌های منحصر‌به‌فردی خلق کنند.

🤖 مقدمه‌ای برای برنامه‌نویسی پیشرفته‌تر – اسکرچ به عنوان یک سکوی پرتاب برای یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی دیگر مانند پایتون و جاوا اسکریپت عمل می‌کند.

🤝 ایجاد روحیه‌ی همکاری و کار تیمی – کاربران می‌توانند پروژه‌های خود را به اشتراک بگذارند، از دیگران یاد بگیرند و روی پروژه‌های گروهی کار کنند.

۴. اسکرچ برای چه کسانی مناسب است؟

🧒 کودکان و نوجوانان – یادگیری مفاهیم برنامه‌نویسی از سنین پایین به بهبود تفکر منطقی و خلاقیت کمک می‌کند.

🎓 دانش‌آموزان و معلمان – اسکرچ در مدارس برای آموزش ریاضیات، علوم، و مهارت‌های حل مسئله به کار می‌رود.

👨‍💻 مبتدیان در برنامه‌نویسی – هر کسی که علاقه‌مند به یادگیری اصول برنامه‌نویسی است، می‌تواند با اسکرچ شروع کند.

🎮 علاقه‌مندان به ساخت بازی و انیمیشن – اسکرچ ابزاری عالی برای افرادی است که می‌خواهند بدون نیاز به کدنویسی پیچیده، بازی‌ها و انیمیشن‌های جذاب بسازند.

۵. نتیجه‌گیری

اسکرچ یک روش فوق‌العاده برای یادگیری برنامه‌نویسی به روشی سرگرم‌کننده و تعاملی است. اگر به دنبال راهی آسان و جذاب برای ورود به دنیای برنامه‌نویسی هستید، اسکرچ بهترین نقطه‌ی شروع برای شما خواهد بود. در بخش بعدی، نحوه‌ی نصب و راه‌اندازی اسکرچ را بررسی خواهیم کرد تا بتوانید اولین پروژه‌ی خود را ایجاد کنید! 🚀

نصب و راه‌اندازی اسکرچ (آنلاین و آفلاین)

در این بخش، نحوه‌ی دسترسی به اسکرچ و نصب آن روی کامپیوتر را یاد می‌گیریم. اسکرچ به دو روش در دسترس است:

نسخه‌ی آنلاین (بدون نیاز به نصب)

نسخه‌ی آفلاین (برای استفاده بدون اینترنت)

۱. استفاده از اسکرچ به‌صورت آنلاین

ساده‌ترین راه برای شروع کار با اسکرچ، استفاده از نسخه‌ی آنلاین آن است. این نسخه روی مرورگر اجرا می‌شود و نیازی به دانلود یا نصب ندارد.

مراحل استفاده از اسکرچ آنلاین

🔹 مرورگر خود را باز کنید (Chrome، Firefox یا Edge پیشنهاد می‌شود).

🔹 به آدرس https://scratch.mit.edu بروید.

🔹 روی “ایجاد” (Create) کلیک کنید تا وارد محیط برنامه‌نویسی اسکرچ شوید.

🔹 حالا می‌توانید شروع به ساخت پروژه‌های خود کنید!

✅ مزایای نسخه‌ی آنلاین:

✔ نیاز به نصب ندارد.

✔ امکان اشتراک‌گذاری پروژه‌ها در سایت اسکرچ.

✔ دسترسی به آخرین نسخه‌ی اسکرچ بدون نیاز به بروزرسانی.

❌ محدودیت‌ها:

✘ برای استفاده به اینترنت نیاز دارید.

✘ ممکن است روی بعضی مرورگرها کند اجرا شود.

۲. نصب و استفاده از اسکرچ آفلاین

اگر به اینترنت دائمی دسترسی ندارید یا ترجیح می‌دهید بدون نیاز به مرورگر از اسکرچ استفاده کنید، می‌توانید نسخه‌ی آفلاین آن را روی کامپیوتر خود نصب کنید.

مراحل نصب اسکرچ آفلاین

✅ مرحله ۱: دانلود اسکرچ

به صفحه‌ی دانلود اسکرچ در سایت رسمی مراجعه کنید:

🔗 https://scratch.mit.edu/download

✅ مرحله ۲: انتخاب نسخه‌ی مناسب

بسته به سیستم‌عامل خود یکی از نسخه‌های زیر را دانلود کنید:

🔹 ویندوز (Windows 10 و نسخه‌های جدیدتر)

🔹 مک‌اواس (macOS 10.13 یا جدیدتر)

🔹 کروم‌بوک (Chromebook)

✅ مرحله ۳: نصب برنامه

🔹 فایل دانلود شده را اجرا کنید.

🔹 مراحل نصب را دنبال کنید.

🔹 پس از اتمام نصب، برنامه را باز کنید و شروع به برنامه‌نویسی کنید!

✅ مزایای نسخه‌ی آفلاین:

✔ نیازی به اینترنت ندارد.

✔ سرعت اجرای بالاتر نسبت به نسخه‌ی آنلاین.

✔ مناسب برای مدارس و آموزشگاه‌هایی که دسترسی به اینترنت محدود دارند.

❌ محدودیت‌ها:

✘ نیاز به دانلود و نصب دارد.

✘ بروزرسانی‌های جدید باید به‌صورت دستی دریافت شوند.

۳. اجرای اسکرچ روی موبایل و تبلت

در حال حاضر، نسخه‌ی رسمی اسکرچ برای گوشی‌های موبایل ارائه نشده است، اما کاربران می‌توانند از برنامه‌ی اسکرچ‌جونیور (ScratchJr) روی تبلت‌های اندروید و iOS استفاده کنند.

🔹 دانلود اسکرچ‌جونیور برای اندروید:

📥 Google Play Store

🔹 دانلود اسکرچ‌جونیور برای iOS:

📥 App Store

📌 نکته: اسکرچ‌جونیور نسخه‌ی ساده‌شده‌ی اسکرچ است و برای کودکان ۵ تا ۷ سال طراحی شده است.

۴. کدام نسخه را انتخاب کنیم؟

اگر به اینترنت دسترسی دارید و می‌خواهید پروژه‌ها را آنلاین به اشتراک بگذارید → نسخه‌ی آنلاین مناسب‌تر است.

اگر بدون اینترنت کار می‌کنید یا نیاز به اجرای سریع‌تر دارید → نسخه‌ی آفلاین را نصب کنید.

۵. نتیجه‌گیری

حالا که با روش‌های مختلف اجرای اسکرچ آشنا شدید، می‌توانید نسخه‌ی مناسب خود را انتخاب کنید و آماده‌ی یادگیری برنامه‌نویسی شوید! در بخش بعدی، محیط کاربری اسکرچ را بررسی خواهیم کرد تا با ابزارها و قابلیت‌های آن آشنا شوید. 🚀

آشنایی با محیط کاربری اسکرچ

در این بخش، با محیط کاربری اسکرچ آشنا می‌شویم و یاد می‌گیریم که هر قسمت چه کاربردی دارد. وقتی اسکرچ را باز می‌کنید (چه در نسخه آنلاین و چه در نسخه آفلاین)، با یک صفحه‌ی اصلی مواجه می‌شوید که از چند بخش مهم تشکیل شده است.

۱. معرفی بخش‌های اصلی محیط اسکرچ

🔹 ۱.۱. نوار منو (Menu Bar)

در بالای صفحه‌ی اسکرچ، نواری قرار دارد که شامل گزینه‌های زیر است:

✅ پرونده (File) – برای ذخیره، بارگذاری و ایجاد پروژه‌ی جدید.

✅ ویرایش (Edit) – شامل امکاناتی مثل بازیابی پروژه حذف‌شده.

✅ آموزش‌ها (Tutorials) – مجموعه‌ای از آموزش‌های تصویری برای یادگیری اسکرچ.

🔹 ۱.۲. نوار ابزار (Toolbar)

این بخش شامل دکمه‌های مهمی مانند ذخیره پروژه، اشتراک‌گذاری و حالت تمام صفحه است.

🔹 ۱.۳. ناحیه‌ی کد‌نویسی (Coding Area)

محلی که در آن بلوک‌های برنامه‌نویسی را کنار هم قرار می‌دهید و منطق برنامه‌ی خود را می‌سازید.

🔹 ۱.۴. ناحیه‌ی اجرای پروژه (Stage Area)

در سمت راست صفحه قرار دارد و محلی است که می‌توانید خروجی پروژه‌ی خود را ببینید. این بخش شامل موارد زیر است:

✔ پس‌زمینه (Backdrop) – تصویر پس‌زمینه‌ی پروژه‌ی شما.

✔ اسپرایت‌ها (Sprites) – شخصیت‌ها و اشیایی که در پروژه‌ی شما حضور دارند.

🔹 ۱.۵. لیست اسپرایت‌ها (Sprite List)

در پایین صفحه، فهرستی از همه‌ی اسپرایت‌هایی که در پروژه استفاده کرده‌اید نمایش داده می‌شود.

🔹 ۱.۶. دسته‌بندی بلوک‌های برنامه‌نویسی

بلوک‌های برنامه‌نویسی در اسکرچ به دسته‌های مختلفی تقسیم شده‌اند که هرکدام کاربرد خاصی دارند:

🎭 حرکت (Motion) – کنترل حرکات اسپرایت‌ها.

🎨 ظاهر (Looks) – تغییر رنگ، اندازه و نمایش متن.

🔊 صدا (Sound) – افزودن و مدیریت صداها.

📌 رویدادها (Events) – اجرای دستورات بر اساس کلیک یا لمس.

🔄 کنترل (Control) – شامل حلقه‌ها و شرط‌ها.

🔢 عملیات (Operators) – شامل محاسبات ریاضی و منطقی.

📦 متغیرها (Variables) – برای ذخیره و استفاده از داده‌ها.

۲. چگونه یک پروژه‌ی جدید ایجاد کنیم؟

✅ مرحله ۱: ورود به اسکرچ (آنلاین یا آفلاین).

✅ مرحله ۲: کلیک روی گزینه‌ی “ایجاد” (Create).

✅ مرحله ۳: انتخاب یک اسپرایت و پس‌زمینه برای پروژه.

✅ مرحله ۴: اضافه کردن بلوک‌های برنامه‌نویسی در ناحیه‌ی کد‌نویسی.

✅ مرحله ۵: اجرای پروژه با دکمه‌ی پرچم سبز.

۳. نتیجه‌گیری

محیط اسکرچ طوری طراحی شده که برای همه‌ی کاربران، به‌ویژه مبتدیان، ساده و قابل درک باشد. حالا که با قسمت‌های مختلف آن آشنا شدید، در بخش بعدی یاد خواهیم گرفت که چگونه یک حساب کاربری در اسکرچ بسازیم و پروژه‌های خود را به اشتراک بگذاریم. 🚀

ایجاد حساب کاربری و مدیریت پروژه‌ها در اسکرچ

در این بخش، یاد می‌گیریم که چگونه یک حساب کاربری در اسکرچ ایجاد کنیم، پروژه‌های خود را ذخیره و مدیریت کنیم و آن‌ها را با دیگران به اشتراک بگذاریم.

۱. چرا باید در اسکرچ حساب کاربری ایجاد کنیم؟

✅ ذخیره و دسترسی به پروژه‌ها در هر زمان و هر مکان

✅ اشتراک‌گذاری پروژه‌ها با دیگران و دریافت بازخورد

✅ عضویت در انجمن اسکرچ و تعامل با سایر برنامه‌نویسان

✅ ساخت استودیوهای آموزشی برای یادگیری و همکاری گروهی

۲. چگونه یک حساب کاربری در اسکرچ ایجاد کنیم؟

۲.۱. ثبت‌نام در سایت اسکرچ

۱️⃣ به سایت https://scratch.mit.edu بروید.

۲️⃣ روی دکمه‌ی “پیوستن به اسکرچ” (Join Scratch) کلیک کنید.

۳️⃣ یک نام کاربری و رمز عبور انتخاب کنید. (نام کاربری باید منحصر‌به‌فرد باشد و نباید شامل اطلاعات شخصی باشد.)

4️⃣ ایمیل خود را وارد کنید تا بعداً بتوانید حسابتان را تأیید کنید.

5️⃣ کشور، تاریخ تولد و جنسیت خود را انتخاب کنید.

6️⃣ روی “ایجاد حساب” (Create Account) کلیک کنید.

۲.۲. تأیید ایمیل حساب کاربری

پس از ثبت‌نام، اسکرچ یک ایمیل تأیید برای شما ارسال می‌کند. برای فعال‌سازی حساب:

✅ به ایمیل خود مراجعه کنید.

✅ روی لینک تأیید کلیک کنید.

تبریک! حالا حساب کاربری شما فعال شده و می‌توانید پروژه‌های خود را ذخیره کنید. 🎉

۳. مدیریت پروژه‌ها در اسکرچ

۳.۱. ایجاد و ذخیره‌ی یک پروژه

✅ به حساب خود وارد شوید.

✅ روی “ایجاد” (Create) کلیک کنید.

✅ پروژه‌ی خود را بسازید.

✅ برای ذخیره، روی “پرونده” (File) → “ذخیره در رایانه” (Save to your computer) کلیک کنید یا دکمه‌ی “ذخیره در فضای ابری” را بزنید.

۳.۲. مشاهده و مدیریت پروژه‌های ذخیره‌شده

🔹 روی نام کاربری خود در گوشه‌ی بالا سمت راست کلیک کنید.

🔹 گزینه‌ی “چیزهای من” (My Stuff) را انتخاب کنید.

🔹 در این بخش، همه‌ی پروژه‌های شما نمایش داده می‌شوند.

۳.۳. نحوه‌ی تغییر نام و توضیحات پروژه

✅ روی پروژه‌ی موردنظر کلیک کنید.

✅ در قسمت “نام پروژه”، یک عنوان مناسب بنویسید.

✅ در قسمت “توضیحات”، اطلاعاتی درباره‌ی پروژه بنویسید.

۴. اشتراک‌گذاری پروژه‌ها

۴.۱. نحوه‌ی عمومی کردن پروژه

۱️⃣ پروژه‌ی خود را باز کنید.

۲️⃣ روی دکمه‌ی “اشتراک‌گذاری” (Share) کلیک کنید.

۳️⃣ پروژه‌ی شما در صفحه‌ی “چیزهای من” قرار می‌گیرد و دیگران می‌توانند آن را ببینند.

۴.۲. دریافت بازخورد از دیگران

💬 کاربران دیگر می‌توانند پروژه‌ی شما را ببینند، لایک کنند و کامنت بگذارند.

📌 می‌توانید از طریق بخش “نظرات” به پیام‌های دیگران پاسخ دهید.

۵. چگونه پروژه‌های دیگران را ببینیم و استفاده کنیم؟

🔹 روی “کاوش” (Explore) کلیک کنید تا پروژه‌های دیگران را ببینید.

🔹 برای ویرایش یک پروژه‌ی دیگر، روی “نگاهی به درون” (See Inside) کلیک کنید.

🔹 می‌توانید از پروژه‌های دیگران ایده بگیرید یا آن‌ها را تغییر داده و دوباره منتشر کنید.

۶. نتیجه‌گیری

ایجاد حساب در اسکرچ به شما امکان می‌دهد که پروژه‌های خود را ذخیره کنید، آن‌ها را با دیگران به اشتراک بگذارید و در جامعه‌ی جهانی اسکرچ فعالیت کنید. حالا که با نحوه‌ی ثبت‌نام و مدیریت پروژه‌ها آشنا شدید، در بخش بعدی یاد می‌گیریم که چگونه اولین پروژه‌ی خود را در اسکرچ بسازیم! 🚀

ساخت اولین پروژه در اسکرچ

در این بخش، اولین پروژه‌ی خود را در اسکرچ ایجاد می‌کنیم. این پروژه شامل حرکت یک شخصیت (اسپرایت)، تغییر پس‌زمینه و افزودن صدا خواهد بود.

۱. راه‌اندازی یک پروژه‌ی جدید

برای شروع، مراحل زیر را انجام دهید:

✅ مرحله ۱: ورود به اسکرچ

به Scratch.mit.edu بروید و روی “ایجاد” (Create) کلیک کنید.

✅ مرحله ۲: تنظیمات اولیه

در قسمت “نام پروژه”، یک نام برای پروژه‌ی خود بنویسید (مثلاً “گربه‌ی متحرک”).

در ناحیه‌ی اسپرایت‌ها، خواهید دید که یک گربه به‌عنوان اسپرایت پیش‌فرض وجود دارد.

✅ مرحله ۳: انتخاب پس‌زمینه

روی دکمه‌ی “پس‌زمینه‌ها” کلیک کنید.

یک پس‌زمینه‌ی موردنظر خود را از کتابخانه‌ی اسکرچ انتخاب کنید (مثلاً “آسمان”).

۲. برنامه‌نویسی حرکت اسپرایت

۲.۱. افزودن کد برای حرکت گربه

حالا بلوک‌های برنامه‌نویسی را اضافه می‌کنیم تا گربه بتواند حرکت کند.

✅ به دسته‌ی “رویدادها” (Events) بروید و بلوک “وقتی پرچم سبز کلیک شد” را انتخاب کنید.

✅ به دسته‌ی “حرکت” (Motion) بروید و بلوک “۱۰ گام حرکت کن” را اضافه کنید.

🔹 حالا اگر روی پرچم سبز کلیک کنید، گربه ۱۰ قدم به جلو حرکت می‌کند!

۲.۲. تکرار حرکت با استفاده از حلقه

✅ به دسته‌ی “کنترل” (Control) بروید و بلوک “برای همیشه تکرار کن” را اضافه کنید.

✅ بلوک “۱۰ گام حرکت کن” را داخل حلقه قرار دهید.

🔹 حالا گربه بدون توقف حرکت می‌کند. اما اگر به انتهای صفحه برسد، از صفحه خارج می‌شود.

۲.۳. جلوگیری از خروج گربه از صفحه

✅ به دسته‌ی “حرکت” (Motion) بروید و بلوک “اگر به لبه رسید، برگرد” را اضافه کنید.

✅ این بلوک را درون حلقه‌ی “برای همیشه تکرار کن” قرار دهید.

🔹 حالا گربه در هنگام رسیدن به لبه‌ی صفحه، جهت خود را تغییر می‌دهد.

۳. افزودن صدا به پروژه

✅ به دسته‌ی “صدا” (Sound) بروید.

✅ بلوک “صدای میو را پخش کن” را به حلقه‌ی “برای همیشه تکرار کن” اضافه کنید.

🔹 حالا هر بار که گربه حرکت می‌کند، صدای “میو” نیز پخش می‌شود!

۴. ذخیره و اجرای پروژه

✅ روی دکمه‌ی “پرونده” (File) → “ذخیره در رایانه” کلیک کنید.

✅ اگر حساب کاربری دارید، روی “ذخیره در فضای ابری” کلیک کنید.

✅ برای اجرای پروژه، روی پرچم سبز کلیک کنید و نتیجه را مشاهده کنید.

۵. نتیجه‌گیری

شما اولین پروژه‌ی خود را در اسکرچ ساختید! 🎉 در این پروژه، یاد گرفتید که چگونه یک اسپرایت را حرکت دهید، یک پس‌زمینه انتخاب کنید و به پروژه‌ی خود صدا اضافه کنید. در بخش بعدی، یاد خواهیم گرفت که چگونه از متغیرها و شرط‌ها برای ایجاد پروژه‌های هوشمندتر استفاده کنیم. 🚀

استفاده از متغیرها و شرط‌ها در اسکرچ

در این بخش، با متغیرها (Variables) و شرط‌ها (Conditions) در اسکرچ آشنا می‌شویم و یاد می‌گیریم که چگونه از آن‌ها برای ساخت پروژه‌های تعاملی‌تر استفاده کنیم.

۱. متغیر چیست؟

متغیرها در برنامه‌نویسی برای ذخیره و مدیریت اطلاعات استفاده می‌شوند. در اسکرچ، می‌توان از متغیرها برای ذخیره‌ی امتیاز، زمان، تعداد حرکات و سایر مقادیر استفاده کرد.

🔹 برای مثال، در یک بازی، می‌توان متغیری به نام “امتیاز” ایجاد کرد که مقدار آن هر بار که بازیکن موفق شود، افزایش یابد.

۲. ایجاد یک متغیر در اسکرچ

✅ به دسته‌ی “متغیرها” (Variables) بروید.

✅ روی دکمه‌ی “یک متغیر بساز” کلیک کنید.

✅ نام متغیر را (مثلاً “امتیاز”) وارد کنید و روی “تأیید” کلیک کنید.

✅ حالا این متغیر در دسته‌ی “متغیرها” نمایش داده می‌شود.

📝 توجه: می‌توانید متغیر را برای همه‌ی اسپرایت‌ها یا فقط یک اسپرایت خاص بسازید.

۳. تغییر مقدار متغیر در برنامه

۳.۱. تنظیم مقدار اولیه‌ی متغیر

✅ بلوک “امتیاز را ۰ کن” را انتخاب کنید و در ابتدای برنامه (بعد از “وقتی پرچم سبز کلیک شد”) قرار دهید.

۳.۲. افزایش امتیاز هنگام انجام یک کار

✅ به دسته‌ی “متغیرها” بروید و بلوک “۱ به امتیاز اضافه کن” را انتخاب کنید.

✅ این بلوک را جایی قرار دهید که بازیکن باید امتیاز بگیرد (مثلاً وقتی اسپرایت به هدف برخورد کند).

🔹 حالا هر بار که شرایط تعیین‌شده برقرار باشد، امتیاز افزایش می‌یابد! 🎉

۴. شرط‌ها در اسکرچ

۴.۱. مفهوم شرط‌ها (If-Then)

🔹 شرط‌ها به ما کمک می‌کنند که برنامه بر اساس موقعیت‌های خاص تصمیم‌گیری کند.

🔹 در اسکرچ، از بلوک “اگر … پس” (If-Then) استفاده می‌کنیم.

✅ به دسته‌ی “کنترل” (Control) بروید و بلوک “اگر … پس” را انتخاب کنید.

✅ حالا یک شرط را به آن اضافه می‌کنیم.

۴.۲. مثال: بررسی برخورد گربه با لبه‌ی صفحه

✅ به دسته‌ی “حسگرها” (Sensing) بروید و بلوک “به لبه رسید؟” را انتخاب کنید.

✅ این بلوک را داخل بلوک “اگر … پس” قرار دهید.

✅ حالا به دسته‌ی “حرکت” بروید و بلوک “چرخش ۱۸۰ درجه” را داخل آن بگذارید.

🔹 نتیجه: اگر گربه به لبه برسد، ۱۸۰ درجه می‌چرخد.

۵. ترکیب متغیرها و شرط‌ها در یک پروژه

۵.۱. ساخت یک بازی ساده با امتیازدهی

✅ یک اسپرایت (مثلاً یک توپ) را به پروژه اضافه کنید.

✅ یک متغیر به نام “امتیاز” ایجاد کنید.

✅ وقتی گربه به توپ برخورد کرد، ۱ امتیاز اضافه شود.

✅ وقتی امتیاز به ۱۰ رسید، پیام “برنده شدی!” نمایش داده شود.

🔹 کدهای این بازی:

وقتی پرچم سبز کلیک شد

امتیاز را ۰ کن

برای همیشه تکرار کن

اگر (گربه توپ را لمس کرد؟) پس

۱ به امتیاز اضافه کن

اگر (امتیاز = ۱۰) پس

بگو “برنده شدی!” برای ۲ ثانیه

۶. نتیجه‌گیری

در این بخش یاد گرفتیم که چگونه با متغیرها اطلاعات را ذخیره کنیم و با استفاده از شرط‌ها تصمیم‌گیری کنیم. حالا می‌توانیم پروژه‌های تعاملی و هوشمندتری بسازیم! 🚀 در بخش بعدی، با حلقه‌ها و تکرارها در اسکرچ آشنا می‌شویم.